Hopelijk belanden we straks in een post-pandemisch tijdperk en keren we volledig terug naar ‘het normaal’. Wat betekent dit voor organisaties? In hoeverre kunnen we überhaupt spreken van ‘het normaal’ nu we anderhalf jaar lang hebben ervaren hoe het is om thuis te werken? De effecten hiervan – denk aan autonomie, mobiliteit en het sociale aspect van werk – kunnen niet worden genegeerd. De ene persoon zal dan ook anders aankijken tegen een terugkeer naar kantoor dan de ander. En ook organisaties zullen op verschillende manieren omgaan met het tijdperk na de coronacrisis.
Eén ding staat voor mij buiten kijf: het thema cultuur binnen organisaties wordt in het nieuwe normaal relevanter dan ooit.
Als een antropoloog
Mijn fascinatie voor (organisatie)cultuur ontstond tijdens mijn studie COM (Culture, Organization & Management). Ik leerde naar organisaties te kijken met dezelfde verwondering als een antropoloog naar tribale samenlevingen. Het is daarom dat ik mijn opleiding altijd uitleg als organisatieantropologie, kijkend naar symbolen, rituelen en macht binnen organisaties, en met boeiende thema’s als basic assumptions [1], rites de passage [2] en front and backstage [3].
Ga in gesprek
Het is als manager de moeite waard om stil te staan bij bovenstaande thema’s. Wat voor rituelen gebruik je bij het verwelkomen van een nieuwe collega? Moet deze zich eerst bewijzen voordat we iets van hem aannemen, of benut je het feit dat deze nieuwe collega nog een frisse blik heeft en vraag je hem júist in het begin naar zijn bevindingen als relatieve buitenstaander? Of: hoe wordt er geluncht in een organisatie? Doe je dat gezamenlijk, op vaste tijden, wordt er vooral over werk gesproken, zoekt iedereen z’n eigen plekje op?
Welke rituelen zijn binnen jouw organisatie gebruikelijk? Hoe reageren jouw medewerkers daar op? En ligt dit in lijn met de missie, visie en cultuur binnen de organisatie?
Begrijp wat er gebeurt
Kijk ook eens naar de wisselwerking die er bestaat tussen plannen (KPI’s, rapporten, visiedocumenten) en hetgeen er werkelijk gebeurt. Als je organisaties wilt veranderen, is het van belang eerst écht te begrijpen wat er binnen deze organisaties plaatsvindt. Te observeren en te luisteren naar je medewerkers. Het einde van de pandemie is een mooie gelegenheid om weer eens het gesprek aan te gaan en met een frisse blik naar je team te kijken.
“Eerst écht begrijpen. Observeer en luister naar je medewerkers.”
Samenzijn
Ja, de meeste organisaties hebben gelukkig hun weg weten te vinden tijdens de coronacrisis. Het thuiswerken lijkt voor de meeste mensen soepel te zijn verlopen en waar we aanvankelijk nog vaak aan het hannesen waren met Teams en Zoom, lijken we daar inmiddels toch aardig bedreven in te zijn geworden. De pandemie heeft ons dus nieuwe mogelijkheden laten zien. Maar toch: het samenzijn, het ontmoeten in organisaties is lange tijd verdwenen.
Wat kunnen we met elkaar leren van de pandemie. Welke nieuwe werkwijzen wil je behouden? En wat absoluut niet? Maar ook: hoe willen we met elkaar omgaan in het ‘nieuwe normaal’?
Herverbinden
Ik geloof erin dat in deze tijd, nu organisaties en werknemers bezig zijn hun weg te vinden in het nieuwe normaal, mooie dingen kunnen ontstaan. Mensen ontmoeten elkaar weer bij de koffiemachine, vergaderingen en brainstormsessies vinden weer live plaats, teams willen weer herverbinden. Maar ook rijst de vraag hoe we nu omgaan met thuiswerken en digitaal vergaderen. En met algemenere vragen als: Hoe doen we de dingen hier? Waar zijn we wel en niet van? Hoe gaan we ook alweer met elkaar om? En welke dingen die we vóór de pandemie deden gaan we nu absoluut niet meer doen, of anders doen?
Kortom, culturen binnen organisaties zullen de tijd krijgen om zich weer te vormen en dat verdient aandacht. Zeker nu!
[1] De diepste overtuigingen die geworteld zitten in mensen of groepen mensen, en die (mede) hun cultuur bepalen.
[2] Overgangsrituelen die in veel culturen worden gebruikt rondom belangrijke gebeurtenissen (geboortes, puberteit, militaire dienst, huwelijken, begrafenissen) om de overgang van de ene naar de andere sociale status aan te duiden. Ook organisaties maken gebruik van dergelijke rituelen om nieuwe collega’s te verwelkomen en hen een nieuwe status (‘je bent nu één van ons’) toe te kennen.
[3] Verschillende gedragingen die mensen vertonen in diverse settings van het dagelijks leven. Geconstateerd door de Canadese socioloog Erving Goffman die de wereld voorstelt vanuit een dramaturgisch perspectief: het leven als een theater waarin acteurs (mensen) verschillende rollen (interacties) spelen.
Verder lezen over deze thema’s? Lees dan het boek The Corporate Tribe (2015) van Jitske Kramer & Danielle Braun. Zij trekken in dit inspirerende boek paralellen tussen organisatiecultuur en tribale gebruiken over de hele wereld.
Meer weten over organisatiecultuur en cultuurverandering?
Download dan hier ons nieuwste e-book ‘De 5 stappen voor cultuurverandering binnen jouw organisatie’.
Wij maken cultuurverandering niet onnodig ingewikkeld. In dit inspirerende e-book vind je de noodzakelijke achtergrond én een aanpak in vijf stappen om de cultuur binnen jouw organisatie te versterken.
